بازگشت
افغانستان و پاكستان در سياست جديد آمريكا
محمداسحاق فياض محمداسحاق فياض

چنديست كه رفت آمدهاي مقامات آمريكايي به افغانستان و پاكستان افزايش يافته است، تحليل گران عالم سياست بدين باورند كه ايالات متحده امريكا تلاش هاي جديدي را در روند تحولات سياسي و نظامي در منطقه آغاز كرده است، هرچند كه اين تلاش ها به اندازه تلاش هاي سياسي و نظامي آمريكا در مورد عراق نيست اما همزماني اين تلاش ها نشان مي دهد كه اين كشور، افغانستان و عراق را آزمون گاه سر نوشت ساز براي خود در آسياي ميانه و خاورز ميانه مي داند و آقاي بوش زماني مي تواند در برابر سنا ومجلس نمايندگان آمريكا كه از اكثريت دموكراتها برخور دارند، پاسخ مناسب ارايه دهد كه  موفقيت هاي را در تحولات سياسي و نظامي افغانستان و عراق كسب كرده باشد . هر چند كه   عملكردآقاي بوش از سوي دموكراتها در مورد  افغانستان مثبت ارز يابي شده و مانند تحولات عراق مورد انتقاد قرار نگرفته است، اما افغانستان يك سال مي شود گرفتارآشوبهاي جدي در جنوب و جنوب شرق است و ديگر آمريكا نمي تواند حكومت و اداره افغانستان را به عنوان نمونه و سمبل اعاده دموكراسي توسط آمريكا معرفي كند، تا پيش از يك سال آقاي بوش افغانستان را نمونه اي از اعاده دموكراسي توسط اين كشور در سرزمين آشوب زده وگرفتارگروه هاي تروريستي مي دانست، اما اكنون نمي تواند چنين ادعا كند و اين نشان مي دهد كه اگر ايالات متحده آمريكا بار ديگر به افغانستان توجه جدي نكند و براي آشوب ها  و بحرانهايي كه درافغانستان توسط گروه طالبان و تروريست ها صورت مي گيرد، چاره انديشي اساسي نگردد، سياست هاي آقاي بوش در مورد افغانستان نيز مانند عراق به شدت مورد انتقاد قرار خواهد گرفت. اكنون آمريكاديپلماسي فعال را در كنار يك سري از اقدامات عملي در عراق و افغانستان آغاز كرده است، سفرهاي متعدد مقامات بلند پايه آمريكا چون ديك چيني معاون بوش، كاندوليزا رايس و چند سناتور آمريكايي در بغداد و چند كشور عربي خاورميانه و سفر سناتوران و مقامات بلندپايه اين كشور از جمله خانم كلينتون به كابل و اسلام آباد، نمونه اين تلاش هاست.

  خانم هيلری کلينتون همسر بيل كلينتون رئيس جمهورسابق آمريكا است كه در مجلس سناي اين كشور سناتوراست و يكي از نامزد هاي رياست جمهوري آينده آمريكا به شمار مي رود. يكي از موضوعات دومين سفر او به كابل، افزايش سربازان آمريكايي برای مبارزه با طالبان در افغانستان بود، موضوعي كه دموكراتها به شدت از طرح آن در عراق مخالفت مي كنند. اين موضوع نشان مي دهد كه جمهوري خواهان در مورد افغانستان اختلاف نظر چنداني ندارند و هردو حزب قدرت مند آمريكا مايلند كه براي سركوبي تروريست ها در افغانستان نيروي بيشتري اعزام شوند، همراهي"ايون بی"، سناتور حزب دموکرات و "جان مهگ"، نماينده حزب جمهوريخواه باخانم كلينتون نيز نشان از اتفاق نظر و اشتراك سياسي آنان در مورد افغانستان دارد.

آنچه كه در اين سفرها اتفاق افتاده اين است كه مقامات آمريكايي و ناتو و قتي به افغانستان سفري داشته اند حتما به پاكستان نيز سفر كرده اند، در عرف ديپلماتيك نشاندهنده اين مطلب است كه پاكستان در تحولات افغانستان نقش دارد و جامعه جهاني نقش پاكستان را درمورد تحولات افغانستان نمي توانند ناديده انگارند، در طول يك سال كشور هاي دخيل در تحولات افغانستان بارها و بارها از پاكستان ديدن نموده اند و به اين كشور امتيازات زيادي در راستاي مبارزه با ترورييزم داده اند از جمله در سفر دو ماه پيش توني بلر نخست وزير بريتانيا به اسلام آباد، انگليس حدود 950 ميليون دالر به پاكستان درقبال مبارزه با تروريسم وعده كمك داد، اما هيچ يك از تعهداتي كه پاكستان در قبال مبارزه با تروريزم در خاك خود داده بود، عملي نگرديد و بحران همچنان در افغانستان ادامه يافت. اكنون اين سئوال مطرح مي شود كه آيا مقامات آمريكايي از عملكرد اين كشور در قبال مبارزه با تروريزم دل سرد شده اند و يا هنوزهم پاكستان را به عنوان پايگاه مهم خود در منطقه تلقي مي كنند؟

تحليل گران سياسي بدين باورند آمريكااز عملكرد دولت پاكستان در برابر مبارزه با تروريزم دل سرد شده اند و اعتماد سابق را نسبت به پاكستان ندارد، آنچه آمريكا را مجبور مي سازد كه با سياست هاي دو طرفه اين كشور كنار بيايد اين است، پاكستان داراي قدرت اتمي به مخالف سرسخت آمريكا مبدل نشود، زيرا اگر مهار پاكستان به كلي از چنگ آمريكا خارج شود، مشتريان زيادي براي خريد اطلاعات دانش اتمي پاكستان پيدا مي شود، دانشي كه پاكستان درسايه جهاد افغانستان به آن دست يافت  و آمريكا در آن زمان فعاليت هاي اتمي پاكستان را ناديده گرفت و اكنون خود به عنوان اهرم فشار براي آمريكا تبديل شده است كه نمي تواند قدرت اتمي پاكستان را ناديده بگيرد و در مقابل سياست هاي دو پهلوي  پاكستان به مدارا رفتار كند.

با همه اين ملاحظات آمريكا در اين اواخر سياست شفاف تري در قبال پاكستان و افغانستان اتخاذ كرده و دولت پاكستان را زير فشار قرار داده است تا زمينه هاي فعاليت گروه طالبان و القاعده را در كشورش محدود سازد. موضع گيري صريح جون نگروپونته رئيس اداره اطلاعات و امنيت آمريكا (سيا) بالا ترين مقام بلند پايه آمريكاي در اين مورد است او با صراحت ادعا كرد كه: ، سران طالبان  و القاعده پایگاه های مهمی در پاکستان ساخته اند و ازین پایگاه ها آسیای میانه، افریقا ،اروپا و جهان متمدن را تهدید مینمایند.

 طبيعي است كه اداره استخبارات ملی امریکا به عنوان یک نهاد معتبر در سطح جهانی هیچ گاه بدون اسناد، شواهد و دلایل معتبر چنين اعايي نمی كند و اكنون آمريكا دلايل و شواهدي زيادي در دست دارد كه دو ايالت سرحد و بلوچستان پاكستان به مر كز لانه گزيني تروريست ها مبدل شده است. عمليات اخير نيروهاي ناتو در جنوب شرق افغانستان برخي از حقايق را آشكار ترساخت، صدها تن از نيروي هاي طالبان در جنوب شرق افغانستان در ولايت پكتيكا هنگامي مورد حمله قرار گرفتند كه آنان ازمرز پاكستان گذشته و داخل خاك افغانستان شده بودند، در اين عمليات كه دهها تن از نيروهاي طالبان كشته شد، چندين تن از جنازه هاي طالبان پاكستاني شناسايي گرديد و تعدادي از جنازه ها دوباره به پاكستان انتقال يافت و در وزيرستان منطقه خود مختار قبايل، تشييع جنازه رسمي گرديدند. اين افراد كه وابسته به گروه جلال الدين حقاني بودند،   اين اطلاعات را آشكار ساخت كه مركز فعاليت هاي ضد دولتي آقاي حقاني در پاكستان مي باشد.

  تورن جنرال  بنجامن  فریکلی یکي از جنرالان ارشد اردوی  ایالات متحده امریکا پس ازبررسي اين عمليات اظهار داشته است كه جلال الدين حقاني در پاكستان است او گفت: رهبران  طالبان  در  پاکستان  هستند  و ما میدانیم  که این گروه  افراد جلال الدین  حقانی بودند، اما  دقیق  نمیدانیم که  حقانی  در کدام  قسمت پاکستان  فعالیت  میکند  وبه افغانستان  جنگجو  می فرستد. ما کاملا"  میدانیم  که این  افراد ، ا ز قریه  های فقیر نشین ، یا  از مدارس  ویا هم  از کمپ مهاجرین  جمع آوری شده  وبرای جنگ  به افغانستان فرستاده شده اند.اگر وضعيت اين گونه پيداكند آمريكا چاره اي ندارد كه پاكستان را در صحنه بين المللي منزوي سازد تا به مجبور شود عرصه را براي تروريست ها در خاك خود تنگ سازد. 

آنچه از اين سفرهاي ديپلماتيك بر مي آيد اين است كه آمريكا هنوز افغانستان را فراموش نكرده است و براي گسترش امنيت و ثبات در كنار افغانستان است. اظهارات جنرال ایکن بیری قوماندان نیروهای نظامی ایالات متحده امریکا در افغانستان كه دركابينه افغانستان دعوت شده بود نيز اين حقيقت را آشكار مي سازد. او در جلسه كابينه افغانستان اظهار داشت: دولت امریکا بیش از هر زمان دیگر با تمام قوت چه جمهوری خواهان و چه دموکرات ها از دولت افغانستان حمایت قاطع و همه جانبه می نمایند، ما مطالعه جامع از وضع منطقه داریم که در تصمیم گیری امریکا در قبال افغانستان این مطالعات جدید ما بسیار مفید و موثر است.

 او هم چنين گفت:کشور ما متعهد است که در آموزش، تجهیز و اکمال اردوی ملی و پولیس ملی به افغانستان کمک نماید.

اين كه مطا لعات جديد آمريكا در آينده چه تحولاتي را در منطقه ايجاد خواهد كرد گذر زمان روشن خواهد نمود، اما آنچه آشكاراست اين است كه در مطالعات جديد آمريكا پاكستان از جايگاه مورد اعتماد آمريكا بر خوردار نيست.

 

      

 


January 21st, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی